Yenilikçi projelerde 'kitlesel fonlama' dönemi
Esra ÖZDEN

Esra ÖZDEN

[email protected]

Yenilikçi projelerde 'kitlesel fonlama' dönemi

17 Aralık 2018 - 11:21

Geçtiğimiz ay İstanbul Üniversitesi (İÜ) Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden sınıf arkadaşım Başak Turan aradı. Kendisi şu an İÜ’de öğretim üyesi. “Üniversitemizde ‘Kitlesel Fonlama’ içerikli bir konferans düzenliyoruz. Aramızda olur musun?” dedi. Üniversitemi ve hocalarımı çok özlediğim bir dönemde böyle bir davet gelince, konu da bana çok yakın olunca, severek kabul ettim. Çok güzel anılar biriktirdiğim okuluma tarihi kapıdan bir kez daha konferans için girdim.

En özet tanımı ile ‘Kitlesel Fonlama’ uygulama aşamasına gelmiş bir projenin ya da fikrin online ortamda kitleler tarafından finanse edilmesidir. Girişimcilerimiz için en etkin finansman modellerinden biri olan kitlesel fonlama, gelişmiş ülkelerde etkin olarak kullanıldığı halde maalesef Türkiye’de etkin çalıştırılamadı ve yaygınlaştırılamadı. Öğrencisi olduğum fakültemin bu alana ilgisi ve hazırladığı projenin İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından kabul edilmesine çok sevindim.  

Girişimcilik vizyonu için…

‘İÜ Kitlesel Fonlama Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin sahip olduğu www.istfonbul.com platformu, İstanbul’da üniversite öğrencisi ve akademisyenlerin geliştireceği projelerin fon arayışına aracılık edecek, bağış ve ürün bazlı bir kitlesel fonlama platformu olacak. Bu merkez tarafından geliştirilen platform, 2019 yılının Ocak ayı içerisinde uygulamaya alınarak proje kabulüne başlayacak. Bu platformun geliştirilmesi ile birlikte İstanbul ölçeğinde öğrencilerin girişimcilik vizyonuna büyük bir katkı sağlanmış olacak.

Konferansta, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Ergen, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Avrupa Birliği (AB) İlişkileri Müdürü Kübra Bayraktar Şişman, Borsa İstanbul Özel Pazar Müdürü Abdurrahman Kılıç ve Aryatech 3 Boyutlu Yazıcı Teknolojileri Müdürü Oğuz Gülenç’i dinledik. Konferans sonrası da değerli arkadaşım Doç. Dr. Başak Turan’ın yanı sıra kıymetli hocalarım, İÜ Siyasal Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Serhat Yanık, öğretim üyeleri Prof. Dr. Selim Yazıcı, Prof. Dr. Murat Erdal ve diğer konuklarla sohbet ettik.

10 yılın üzerinde girişimcilik üzerine çalışan biri olarak finansın bir girişimci için ne kadar önemli olduğunu biliyorum. Çok değerli iş fikirlerinin, dünya markası olabilecek projelerin finansa erişim sağlanamadığı için yarıda kaldığına, gerçekleştirilemediğine, yurtdışında gittiğine şahit olmuş biri olarak bu alanda yapılan her çalışmaya saygı duyuyor, destek veriyorum. Akademisyen arkadaşlarımın bu alandaki çalışmalarının hep yanında olmaya devam edeceğim. 

KİTLESEL FONLAMA NEDİR?

Fikirlerini gerçekleştirmek isteyen, ancak bunun için çekirdek sermayesi ve öz kaynakları yetersiz kalan girişimcilerin karşılaştığı zorlukların başında, finansman kaynağı yaratmak ve projeye bir yatırımcı bulmak gelmektedir. Fikri fonlamaya yönelik birçok kaynak olsa da son yılların yeni yatırım trendi crowdfunding sistemi, yani kitle fonlamasıdır. Dünyada ve ülkemizde son yıllarda hızla yaygınlaşmış önemli bir fonlama sistemi olan kitle fonlaması, en basit haliyle bir proje ya da girişimin bir grup insan tarafından internet aracılığıyla finanse edilmesidir.

KİTLESEL FONLAMA TÜRLERİ

Sistemin üç önemli unsuru, ‘Proje Sahibi’, ‘Projeyi Fonlayanlar’, ‘Platform’dur. Kitlesel fonlama türleri arasında ‘Ürün Bazlı’ olanlar en çok kullanılan fonlama türüdür. Proje sahibinin projesi yeterli desteği aldığı takdirde projeyi fonlayanlara yaptıkları ödeme karşılığında ürün teslim edilir. Gerçekleşme olasılığı yüksektir. ‘Hisse Bazlı’ başlangıç sermayesi olarak kullanılan sistemde ise projeye destek sağlayan yatırımcılar bir getiri beklentisi içinde proje ortağı olmaktadırlar. Ürün bazlıya göre çok daha fazla fon beklentisi bulunmaktadır. Proje destekçisinin beklentisi şirket kârlı düzeye geldiğinde elindeki hisseleri başka yatırımcılara belli değerlerle satmaktır. Bu tarz kitlesel fonlamalar Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu Kanunu’na tabidir. ‘Borçlanma Bazlı’, platformlar üzerinden borç alma-verme faaliyetlerini kapsar. Platform üzerinden proje sahipleri, hedeflenen fonu, belirlenen faiz ve vade koşulları çerçevesinde belirlenen bir süre içerisinde potansiyel yatırımcılardan borçlanmayı hedefler. En büyük avantajı, bir aracı finansal kuruluş olmadığından borçlanma maliyeti düşüktür. Bu sistemde girişimci projeye konu varlığı platforma teminat verir. Borcun vadesi boyunca varlığın işletme hakkı proje sahibinde olmakla birlikte mülkiyeti kendisine verilmemektedir.

DÜNYADA KİTLESEL FONLAMA

Dünya ölçeğinde yıllara yaygın olarak hem platform sayısında hem de platformlarda gösterime giren proje sayısında ve projelere sağlanan fon miktarındaki artış sistemin ciddi bir potansiyeli barındırdığını ortaya koymaktadır. Statista.com’un yaptığı araştırmaya göre; 2017 yılında 14 milyar 560 milyon dolar değerinde olan kitlesel fonlama platformlarından toplanan fon büyüklüğünün 2022 yılında 57 milyar dolara çıkacağı tahmin edilmektedir. Statista.com tarafından hazırlanan 2017 raporuna göre 14,6 milyar dolarlık kitlesel fonlamanın 6,58 milyar dolarlık kısmı Çin’de gerçekleşmiştir. Bu fonlamanın 4,92 milyar dolarlık kısmı ürün bazlı, 1,66 milyar dolarlık kısmı hisse bazlıdır. ABD’de 2,60 milyar dolar, Avrupa’da ise 1,91 milyar dolar fonlama gerçekleşmiştir. Dünyada en çok kullanılan kitlesel fonlama platformları Kickstarer, Indiegogo, Patreon, Gofundme, Crowdrise gibi fonlardır. Dünyada en büyük kitle fonlaması platformu kickstarter’de bugüne kadar 154 binden fazla proje başarı ile desteklenmiş. Akıllı saat, soğutuculu piknik sepeti, bilgisayar oyunları, pratik kullanışlı sırt çantası, kolay bal hasadı yapan musluklu kovan en çok fon toplayan projelerdir.

Bu yazı 3053 defa okunmuştur .

YORUMLAR

  • 0 Yorum
Henüz Yorum Eklenmemiştir.İlk yorum yapan siz olun..

Son Yazılar