Portekiz sanayisinin tercihi: CTN
Çimento sanayi gibi ağır sanayi kollarında fabrikaların atık ısılarından enerji üreten CTN Makine, Portekiz'de üstlendiği toplam 75 milyon Euro'luk işin üçte ikisini teslim etti. Şirket dünyanın farklı coğrafyalarında ısıdan enerji üreten sistemler kuruyor ve yılda 1 milyon ton su tüketimi gerektiren eski teknolojinin yerine sıfır su tüketimi ile çevre korumacı özellik sağlıyor.
Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi’nde (AOSB) faaliyet gösteren CTN Makine, İtalyan ortağı CTP ile birlikte çeşitli ülkelerde çimento fabrikalarının atık gazlarından elektrik enerjisi üretiyor. Geliştirdiği teknoloji ile çevre kirliliğinin önüne geçen ve enerji maliyetlerinde yüzde 35 tasarruf sağlayan şirket, Portekiz’de üç yıl önce üç çimento fabrikasında başladığı üç projenin ikisini tamamladı, birini gelecek yıl martta teslim edecek. Üç projenin toplam yaklaşık 75 milyon Euro’luk iş hacmine sahip.
65 ÜLKEDE İŞ YAPIYOR
Dünya genelinde 65 ülkeye iş yaptıklarını belirten CTN Genel Müdürü Özkan Çetin, İngiltere, Suudi Arabistan, Filipinler gibi farklı coğrafyalarda çalıştıklarını söyledi. Son dönemde Portekiz’deki hayata geçirdikleri projeler hakkında bilgi veren Çetin, “Portekiz hükümeti üç-dört yıl önce karbon ayak izi azaltma çerçevesinde enerji dönüşümleri ve bundan kaynaklı yatırımlara ciddi oranda vergi indirimleri başlatıldı. Bu uygulamalar, bizim gibi hizmet sağlayıcılar için fırsat oldu. Oradaki üç çimento fabrikasında; 7.5 MW, 8 MW ve 5.5 MW olarak üç adet tesis kurulumu işi aldık. Bunlardan 7.5 MW olan geçen kasım ayında, 8 MW olan bu sene nisanda devreye girdi, 5.5 MW olan da 2026 mart ayında devreye girecek. Toplam iş hacmi yaklaşık 75 milyon Euro’yu bulan tesisler inşaat, elektrik, otomasyon, proses, mühendislik, ekipman gibi unsurların içeren anahtar teslim projeler olarak yapıldı, yapılıyor” dedi. Portekiz’deki tesislerin ‘know-how’ içeren kendi tasarımları olduğunu ifade eden Çetin, “Bu nedenle bakım, yedek parça ve işletilmelerinde de destek sağlıyoruz. Orada bir şirket kurduk ve bakım ekibi oluşturduk” diye konuştu.
İTALYA’DAN DÜNYAYA UZANIYOR
Global işleriyle ilgili ana kontratların İtalya üzerinden yapıldığını, Avrupa başta olmak üzere pek çok ülkeye daha kolay ulaştıklarını bildiren Çetin, “İtalya’da merkez gibi konumlanıyoruz ve dünyanın her yerine hizmet veriyoruz. İngiltere’de baca filtresi ile ilgili bir işi tamamladık. Suudi Arabistan’da bir projeyi bitirdik. Filipinler’de bir filtrasyon projesi devam ediyor. Aynı anda değil ama toplam 65 ülkeye hizmet veriyoruz” dedi.
ATIKTAN ENERJİ ÜRETİM SİSTEMLERİ KURUYOR
İç pazara değinen Çetin, “Türkiye’de atıktan enerji elde etmeye yeni teknoloji ve yeni bakış açısı getirdik” ifadesini kullandı. Çetin, Türkiye çalışmalarına şu örnekleri verdi: “Tek ısı kaynağından 70 milyon KW enerji üreten en büyük tesisi Eren Holding’e ait Metcem Çimento fabrikasında kurduk, Mart 2025’de devreye aldık. Çok başarılı bir proje oldu, verimli bir şekilde çalışıyor ve bugüne kadar yaptığımız en verimli tesis oldu. Onun dışında Çimsa Çimento’da fırın kapasitesi çok düşük, az gaz var ama bu az gazla çok iyi enerji çıkardık. O kadar az gazla bu kadar yüksek enerji teklif edip kurabilen tek firma olduk. Bu da mayısta devreye girdi. Sönmez Çimento’da beş yıl önce kurduğumuz tesis beş yılda ortalama yaklaşık 250 milyon KW civarında enerji tasarrufu sağlandı. Yaklaşık 25 milyon dolar tasarruf ettiler. Bu kadar enerjiyi satın almadılar ve karbon ayak izi ciddi derecede düştü. Bunun dışında yıllık 70-80 bin ton, beş yılda 400 bin ton karbon salınımını engelledi. Tam bir çevreci tesis oldu.”
YÜKSEK FAİZ DÜŞÜK KUR
Şirket olarak geçen yıla göre ciro bazında iki katına çıktıklarını ancak buna rağmen istihdamı artıramadıklarını vurgulayan Çetin, “Genel ekonomik tablo nedeniyle tedbirli olmak zorunda kaldık. Faiz ve kur sorunu ekonomiyi olumsuz etkiliyor. Ayrıca teknik kapasite olarak büyüdük, yüzde 20 verimli sistemlerden yüzde 25 verimli sistemlere geçtik” bilgisini verdi.
1 MİLYON TON YERİNE SIFIR SU TÜKETİMİ
Niğde Üniversitesi mezunu olan Çetin, çalışma hayatına başladığı ilk dönemlerde önemli bir tecrübe kazandığına dikkat çekerek şöyle konuştu: “Atık ısıya 2017 yılında merak saldım. Baktım ki Çinlilerin yaptığı atık ısı sistemleri çok verimsiz, kaba ve aşırı su tüketiyor. Bunların karşısına nasıl bir proje çıkarırım diye düşündüm ve bu teknolojiyi çıkardık. Bir fabrika ortalama en düşüğü 1 milyon ton su tüketirken, bizde sıfır su tüketimi var. Kapalı devre, atığı alıyor, kendi içerisinde kimyasal bir düzenle çalışıyor. Atık olmadığı için de çevreci bir tesis oluyor.”
DEV TESİSLERİN ENERJİ FATURALARI DÜŞÜRÜLÜYOR
Çetin’in verdiği bilgiye göre Atık Isı Geri Kazanımı (WHR) uygulamaları Organik Rankine Döngüsü (ORC) esasına dayalı çalışıyor. Termal enerji dairesel bir enerji sistemine verilerek geri kazanılıyor ve elektriğe dönüştürülüyor. Böylece elektriğin sürdürülebilirliği sağlanıyor. Ayrıca su gibi doğal kaynakları kullanmadığı için çevre dostu ve karbondioksit emisyonunu azaltıyor. Elektrik kesintilerden korunmayı sağlıyor ve dahili enerji üretimi ile elektrik faturalarını azaltıyor.”