Refleks
Hava akımındaki azalma ile seyreden ilerleyici müzmin bir hastalık olan ve dünyada dördüncü en sık ölüm nedeni sayılan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ile ilgili merak edilenleri Özel Adana Ortadoğu Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Nezaket Erdoğan kaleme aldı:
BAŞLICA NEDENİ SİGARA
Ölüm nedenleri arasında bu kadar üst sıralarda yer almasının ötesinde KOAH, yaşam kalitesini bozan, işgücü kaybına neden olan ve kişiyi zaman içinde kendi bakımını bile gerçekleştiremeyecek hale getiren bir hastalıktır. Başlıca nedeni sigaradır, yalnızca sigara değil pipo ve puro kullanımı da KOAH‘a yol açmaktadır. Sigara içenlerde KOAH riski içmeyenlere göre 30 kat kadar artmıştır. Sigaraya erken yaşta başlanması ve uzun süre çok miktarda içilmesi, KOAH’ın daha ağır seyretmesine neden olur.
Sigara dışında bazı mesleki faktörler (madencilik, fırın, tahıl işçiliği, çimento, kâğıt imalatında çalışma, odun işçiliği), ısınma ve yemek pişirme amaçlı kullanılan tezek de KOAH’a zemin hazırlar.
HER 10 HASTADAN 1’İNE TEŞHİS KONULUYOR
Öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı başlıca görülen belirtilerdir ve hastalık orta yaş üzerinde görülmektedir. KOAH‘lı hastaların büyük çoğunluğu henüz hastalığının farkında değildir ve her 10 KOAH‘lı hastadan sadece birine tanı konulabilmektedir. Çünkü sigara içen kişiler bu şikâyetleri çoğunlukla sigara içimine bağlamakta ve ancak belirgin nefes darlığı ve hırıltılı solunum olduğunda uzman hekime muayene olmaktadırlar. Bu da KOAH‘ın tanısının ileri evrede iken konulmasına sebep olmaktadır.
SOLUNUM FONKSİYON TESTİ
En az 20-25 yıl ve üzeri sigara içen, öksürük, balgam çıkarma, kış aylarında tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonu olan ve daha sonraki yıllarda nefes darlığı da eklenen bireylerin mutlaka solunum fonksiyon testi yaptırması gerekir. Bu; KOAH tanısının konulmasında, şiddetinin belirlenmesinde, seyrinin değerlendirilmesinde yardımcı olan bir testtir. Bunun dışında hastanın fizik muayenesinde vücut yapısının değerlendirilmesi, göğüs kafesi genişliğinin artması gözlenebilir, hırıltılı solunum ya da dinleme aleti (steteskop) ile akciğerlerde hava yolları tıkanıklığını düşündüren sesler işitilebilir. Hastalığın ileri dönemlerinde kandaki oksijen düşüklüğüne bağlı olarak ellerde, ayaklarda ve dudaklarda morarma görülebilir, yine ileri evre KOAH hastalarında ayaklarda şişlik gelişebilir.
ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ
KOAH tanısı ne kadar erken konulursa hasta ileride akciğerlerde oluşabilecek daha kötü hasarlardan korunmuş olacaktır. KOAH tanısı aldıktan sonra öncelikle sigarayı bırakmak gerekmektedir. KOAH’ın uzun süreli tedavisinde ilaç tedavisi (şikâyetlerin giderilmesi ve hastalığın kötüleşme dönemlerinin azaltılması için genellikle nefes yoluyla alınan ilaçların kullanılması) gerekir. Akciğer rehabilitasyonu ve ileri evrede kandaki oksijen düzeyinin düşmesi ve/veya karbondioksit değerinin yükselmesi durumunda ev oksijeni, non-invaziv mekanik ventilatörlerin uygulanması yer almaktadır.
BU DURUMLARDA HEMEN DOKTORUNUZA BAŞVURUN
Nefes açıcı ilaçlara rağmen nefes darlığı kontrol altına alınamıyorsa; grip, soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonuna bağlı şikâyetlerde artış var ise; daha önce yapılabilen günlük işleri yaparken nefes darlığında artma hissediliyorsa; göğüs ağrısı veya öksürükle ağızdan kan gelmesi söz konusu ise; dudaklarda, parmak uçlarında morarma ve ayaklarda şişlik gözleniyorsa hemen doktora başvurmalıdır.
YORUMLAR