Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2017 yılı mayıs ayı ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri’ raporunu yayımladı. Raporda mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimde düşüş gözlendiği bildirildi.
Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 0,45 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,15 puan azalarak yüzde 11,72 oldu. Bu dönemde gıda enflasyonundaki yukarı yönlü seyir devam etti. Enerji enflasyonundaki düşüş Mayıs ayında da sürerken hizmet enflasyonunda yükseliş kaydedildi. Temel mal grubunda Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri hissedilmeye devam etti. Bununla birlikte, giyim fiyatlarında yöntem değişikliğinden kaynaklanan geçici faktörler temel mal grubunda enflasyonu düşürücü yönde etki yaptı. Söz konusu geçici etkiler arındırıldığında enflasyonun ana eğiliminde sınırlı bir düşüş olduğu gözlendi.
Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 0,45 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,15 puan düşerek yüzde 11,72 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları nispeten yatay seyrederek sırasıyla yüzde 9,19 ve 9,38 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda grubu katkısının 0,22 puan arttığı, enerji grubu katkısının ise 0,30 puan azaldığı görüldü.Temel mal ve hizmet gruplarının katkısında ise önemli bir değişim olmadı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde ana eğilimde düşüş gözlendi. Bu dönemde hizmet grubunun eğilimi yatay seyrederken temel mal grubunun eğilimi, giyim fiyatlarına bağlı olarak, belirgin oranda yavaşladı. Giyim enflasyonundaki yavaşlama büyük ölçüde yöntemsel değişiklikten gelen geçici etkileri yansıttı. Bu etkiler dikkate alındığında ana eğilimdeki iyileşmenin daha sınırlı olduğu gözlendi.
Mayıs ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,93 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu 0,19 puan yükselerek yüzde 9,06 oldu. Aylık bazda, lokanta otel grubunda gıda fiyatlarındaki seyre bağlı olarak yemek hizmetleri, ulaştırma grubunda karayolu ile yolcu taşımacılığı, diğer hizmetler grubunda ise paket tur fiyatlarında (yüzde 14,63) belirgin artışlar gözlendi. Bu doğrultuda, yıllık enflasyon söz konusu gruplarda yükselirken kirada yatay seyretmiş, haberleşme grubunda ise geriledi.
Giyim dışı gruplarda Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri hissedilmeye devam etti
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mayıs ayında 0,31 puan azalarak yüzde 9,71’e geriledi. Bu düşüşte giyim grubu etkili olurken giyim dışı gruplarda Türk lirasındaki birikimli değer kaybının gecikmeli etkileri hissedilmeye devam etti. Giyim fiyatlarındaki dönemsel artış geçmiş yıllara göre daha sınırlı gerçekleşti. Bu gelişmede, yukarıda da belirtildiği gibi, ağırlık yapısındaki değişimin belirgin bir etkisi oldu. Diğer yandan, dayanıklı tüketim malı fiyatları otomobil ile elektrikli ve elektriksiz ev aletleri kaynaklı sınırlı bir düşüş gösterdi. Bu dönemde giyim ve dayanıklı tüketim dışı temel mallarda yüksek fiyat artışları devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 13,68 ile endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Bu grupta konutun bakımonarımı ve ev ile ilgili temizlik malzemelerindeki fiyat artışları öne çıktı.
Enerji fiyatları Mayıs ayında yüzde 1,07 oranında azaldı. Uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüş ve Türk lirasındaki değer kazancına bağlı olarak bu dönemde akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla yüzde 2,89 ve 1,63 oranında geriledi. Diğer yandan, belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etti. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 2,38 puanlık düşüşle yüzde 8,72 oldu. Mayıs ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,28 puan yükselerek yüzde 16,91’e ulaştı. Bu gelişmede, işlenmemiş gıda fiyatları öne çıkarken yıllık enflasyon işlenmiş gıda grubunda da yükseldi. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları Mayıs ayında önemli bir oranda artmış, bunda özellikle kırmızı et fiyatlarındaki (yüzde 3,46) güçlü yükselişin etkisi dikkat çekti. Bu dönemde yıllık enflasyon taze meyvelerde yatay seyrederken sebze grubunda yukarı yönlü seyrini sürdürdü. Böylelikle, işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu düşük bazın da etkisiyle yüzde 27,33’e ulaştı. İşlenmiş gıda fiyatları aylık yüzde 0,87 ile yüksek bir oranda artmaya devam etmiş, grup yıllık enflasyonu yüzde 8,27 olarak gerçekleşti. Alt gruplar bazında ekmek ve alkolsüz içecek kalemlerindeki (gazlı içecek, maden suyu, kahve vb.) yüksek fiyat artışları öne çıktı. Bu doğrultuda, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu kademeli yükselişini Mayıs ayında da sürdürdü.
Yİ -ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Mayıs ayında yüzde 0,52 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,11 puan gerileyerek yüzde 15,26 olmuştu. Bu gelişmede, uluslararası emtia fiyatları (petrol ve metal) ile döviz kurundaki olumlu seyir belirleyici oldu. Yıllık enflasyon, imalat sanayisinde yüzde 16,77’ye gerilerken petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde yatay seyrederek yüzde 13,83 olarak gerçekleşti. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi sınırlı bir oranda zayıflamakla birlikte yüksek seviyesini korudu.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Mayıs ayında fiyat artışlarının ara malı ve sermaye mallarında ılımlı seyrettiği, dayanıklı tüketim (mücevherat hariç) ve dayanıksız mallarda ise (sırasıyla yüzde 3,16 ve 1,38) belirgin olduğu gözlendi. Dayanıklı tüketim mallarında mobilya ve tüketici elektroniği ürünlerindeki fiyat gelişmeleri öne çıkarken dayanıksız tüketim mallarında et ürünleri, meyve ve sebzeler ile unlu mamuller gibi gıda kalemleri belirleyici oldu. Bu dönemde sermaye mallarında gözlenen fiyat artışında ise motorlu kara taşıtları öne çıktı. Sonuç olarak bu dönemde, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar bir miktar zayıflamakla birlikte güçlü seyrini korudu.
MİLLİYET
YORUMLAR