Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın açıkladığı İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE), iller arasındaki farkları bir kez daha gözler önüne serdi.
52 değişkene göre yapılan değerlendirmede Adana, Türkiye’nin en yaşanabilir şehirleri arasında 22’nci sırada yer aldı.
Kötü mü? Hayır.
Ama Adana gibi potansiyeli yüksek bir şehir için yeterli de değil.
Adana, Türkiye’nin sanayi belleğinde özel bir yere sahip. Pamuk tarlalarından fabrikalara, sinemadan kültüre uzanan zengin bir geçmişi var. Fakat dünya artık farklı bir rekabet sahnesinde oynuyor.
Bugünün üretimi, artık çarklar değil çipler üzerinden dönüyor.
Ve işte tam da bu yüzden soralım: Adana ne yapsın?
PAMUKTAN ÇİPE GEÇİŞ MÜMKÜN MÜ?
Bugün küresel ekonominin stratejik kalbi yarı iletkenler.
Cep telefonundan uydulara, otomobillerden savunma sistemlerine kadar her şeyin içinde bu minik silikon parçaları var.
Tayvan, Güney Kore, Japonya, ABD ve Çin, bu alanda birbirleriyle kıyasıya yarışıyor. Avrupa Birliği, kendi “Çip Yasası”nı çıkardı. Türkiye de bu treni kaçırmak istemiyor.
Peki neden Adana bu hikâyenin merkezinde olmasın?
Adana, enerji kapasitesi, ulaşım altyapısı ve insan kaynağı açısından yarı iletken üretimi için biçilmiş kaftan.
Bir yanda barajlar, güneş enerjisi potansiyeli, öte yanda Mersin Limanı’na olan stratejik yakınlık…
Bu şehir, enerjiyi üreten, ürettiğini ihraç eden ve lojistikte doğal bir kavşak noktası olan ender merkezlerden biri.
SANAYİ KÜLTÜRÜ HAZIR SIRA ZİHİNSEL DÖNÜŞÜMDE
Adana’nın bir avantajı daha var: üretim kültürü.
Ancak bu kültürü 20. yüzyılın fabrikalarından 21. yüzyılın laboratuvarlarına taşıyabilmek gerekiyor.
Artık mesele daha çok üretmek değil, daha akıllı üretmek.
Bunun yolu da yeşil dönüşüm, teknolojik Ar-Ge ve uluslararası iş birliğinden geçiyor.
Bir Yarı İletken Teknoloji Enstitüsü, Adana’da kurularak hem üniversiteler hem sanayiyle güçlü bir ağ oluşturabilir.
Üretim altyapısına temiz enerji temelli yeni organize sanayi bölgeleri eklenebilir.
Kısacası, Adana “çip üretim ekosistemi” için gerekli malzemeye zaten sahip; eksik olan tek şey vizyon ve koordinasyon.
ADANA NE YAPSIN?
Adana artık geçmişin “pamuk kenti” olmaktan çıkıp, geleceğin “silikon vadisi” olmayı hedeflemeli.
Yani ürettiği pamuğun değil, işlediği verinin değer kazandığı bir döneme adım atmalı.
Bu, sadece ekonomik bir strateji değil; aynı zamanda bir gelecek vizyonu.
Bir zamanlar Türkiye’yi besleyen topraklarıyla övünen Adana, şimdi Türkiye’yi dijital dünyada besleyen çipleriyle övünebilir.
Yeter ki kendi potansiyeline inanıp aklını, enerjisini ve tarihini aynı potada eritebilsin.
Çünkü artık mesele şu:
- Yüksek yatırım maliyeti ve uzun geri dönüş süresi: Finansal model çok sağlam olmalı.
- Nitelikli insan kaynağı eksikliği: Eğitim altyapısı erkenden devreye konmalı.
- Tedarik zinciri bağımlılıkları: Kritik ekipman ve hammadde küresel tedarik zincirlerine bağımlı olabilir; stratejik tedarik planı şart.
- Enerji/su arzı ve altyapı yetersizlikleri: Bölgesel gerçeklerle örtüşmeli.
- Teknolojik gelişimin hızına yetişememe riskine karşı sürekli yenilenme ihtiyacı var.
- Yarı iletken üretimi enerji-yoğun ve su-yoğun bir süreç; Adana açısından sürdürülebilir enerji (güneş, rüzgâr) ve su geri dönüşüm sistemleri kritik. Kimyasal atık yönetimi, güvenlik sistemleri, temiz oda partikül kontrolü gibi çevresel yükümlülükler net şekilde planlanmalı.
YORUMLAR