Röportaj: Cennet Harput / Refleks
Atık geri kazanımı, atık geri dönüşümü ve atık toplama alanının Türkiye’deki en etkin şirketlerinden biri olan ITC, doğa dostu üretimini sürdürüyor. ITC İş Geliştirme Direktörü Elektrik Elektronik Mühendisi Ali Rıza Öner’le şirketin faaliyetleri ve Adana tesisleriyle ilgili söyleşi yaptık:
Sizi tanıyabilir miyiz?
1971 yılında Adana’da doğdum. Adana Erkek Lisesi’ni bitirdikten sonra Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği bölümünden mezun oldum. Uzun yıllar enerji sektöründe yöneticilik yapıktan sonra 4 yıl önce ITC Ailesi’ne katıldım. Şu an ITC’de İş Geliştirme Direktörü olarak görev yapıyorum. Adana ve Adanalıları çok seviyorum. Daha temiz bir Adana için çalışan bir şirkette görev yaptığım için az da olsa kentime vefa borcumu ödediğimi düşündüğüm için çok mutluyum.
ITC, neler yapıyor?
ITC, Türkiye’nin en büyük katı atık bertaraf işlemi gerçekleştiren, belediye atıklarından elektrik üreten şirketi. Başka Ankara, Adana olmak üzere 14 şehirde tesislerimiz var. Her gün bu tesislerde 16 bin 500 ton katı atık işlenir. 130 MW kurulu güce sahibiz. Tesislerimizde çeşitli teknolojiler kullanarak elektrik üretiriz.
Adana Sofulu’da kurduğunuz tesis hakkında bilgi verebilir misiniz?
Adana’daki tesisimiz 2011 yılında devreye girerek elektrik üretimine başladı. Tesisimize her gün Adana ve merkez ilçelerinden yaklaşık 2 bin ton çöp geliyor. Gelen atıklar, biyometanizasyon yöntemiyle bertaraf edilerek metan gazı üretiliyor. Oluşan gaz, gaz motorunda yakıt olarak kullanılarak yenilenebilir enerji yani elektrik üretiliyor. Modern tesislerimiz, 15 MW kurulu güç kapasitesiyle Türkiye’nin enerji ihtiyacına katkıda bulunmaktadır.
Katı atık, bertarafı ve elektrik üretim sürecini anlatır mısınız?
Evimizde çöp bidonuna ya da kapımızdaki çöp konteynerine bıraktığımız her türlü atığa biz evsel nitelikli atık diyoruz. Türkiye’de çöpün toplanması, taşınması ve bertarafı belediyelerin görevleri arasında. Belediyeler kapımızın önündeki çöp konteynerinden çöpü alır, nakil kamyonlarıyla toplayarak bertaraf tesislerine getirirler. Bertaraf işini de uzun süreli anlaşmalarla bizim gibi özel şirketlere ihale ederler. Atık bizim tesisimize geldikten sonra bizim işimiz başlar. ITC’nin ülke genelindeki 14 tesisinden 7’si entegredir. Diğerlerinde sadece elektrik üretilir.
Peki, entegre tesis ne demektir?
Entegre tesislere gelen atıklar önce bir ayrıştırmaya tabi tutulur. İçerisinde geri dönüşüme gidecek olan plastik, kâğıt, metal ayrıştırılır ve bunlar geri dönüşüm tesislerine gönderilerek tekrar ekonomiye kazandırılır. Kalan atık içerisindeki organik nitelikli atıklar ayrıştırılır ve özel bir prosese tabi tutulur. Biyometanizasyon dediğimiz yöntemle organik atıklarından önce metan gazı elde edilir. Bu gaz doğalgaza çok yakın bir üründür. Bu gaz motorda kullanılarak elektrik üretilir. Üretilen elektrik Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ) aracılığıyla Türkiye Elektrik Üretim Anonim Şirketi (TEİAŞ) şebekesi üzerinden Türkiye’nin en ücra köşesine kadar iletilir ve kullanılır. Yanı sıra gaz motorlarımızla elektrik üretirken ortaya bir egzoz gazı çıkıyor. Burada yaklaşık 400 C civarında bir ısı var. Bunu da bir kazandan geçirerek ortaya çıkan atık ısıyı da elektriğe çeviriyoruz. Bu ısıyı proseste kullanıyoruz. Tesisimizin yakınlarında bulunan kuruluşlara ısı amaçlı veriyoruz. Ayrıca iki tesisimizde seralarımız var bunların ısıtılmasında kullanıyoruz.
Kapasiteniz, üretiminiz, istihdamınız ile ilgili rakamsal bilgileri verebilir misiniz?
ITC olarak günlük 16 bin 500 ton atık işliyoruz. Çeşitli teknolojileri kullanarak saatlik 100 MW civarında elektrik üretiyoruz. Yaklaşık bin 400 personelimiz var.
Hedeflerinizle ilgili neler söylersiniz?
Şirketimiz dünyadaki ilerlemeleri çok yakından takip ediyor. Yeni teknolojileri ülkemizde kullanmak üzere çok yoğun çaba sarf ediyor ancak, bu her zaman mümkün olamayabiliyor. Zira, bunu finanse edecek ve işletecek bir modelin olması gerekiyor. Yurtdışında yatırım yapmak için görüşmelerimiz devam ediyor. Türkiye’deki deneyimlerimizi yurtdışındaki projelerde uygulayacağız. Hedeflerimizi ‘4T’ olarak sloganlaştırdık. ‘Temiz Çevre’, ‘Temiz Enerji’,’Temiz Tarım’ ve ‘Temiz İnsanlar’. Bu çerçevede yaptığımız iş çevre işi. Ürettiğimiz enerji sürdürülebilir, yenilenebilir enerji. Atık ısımızla kontrollü ve temiz tarım yapıyoruz ve tesisimiz bünyesindeki doku kültürü laboratuvarımızda temiz tohum üretiyoruz. Mamak tesisimizde küçük bir fuar alanımız var. Okul öncesinden üniversite öğrencilerine kadar ziyaretçilerimize tesisimizi gezdirerek bilinçlendirme çalışmaları yapıyoruz. Temiz çevre ancak bilinçli insanlarla olur. ‘Sıfır Atık’ bilincini insanımıza anlatmaya devam edeceğiz.
YORUMLAR