Çok bilinmez.
Türkiye’nin erkek ayakkabı üretim merkezlerinden biri Adana.
İstanbul’dan sonra en fazla erkek ayakkabısı ağırlıklı olarak Adana’daki Büyüksaat civarındaki atölyelerde üretiliyor.
Türkiye’nin 1 milyar doları aşan ayakkabı ihracatında Adana’nın erkek ayakkabısının önemli payı var. Bu alanın net rakamını telaffuz edebilmek zor. Zira Adanalı ayakkabı üreticilerinin ürünlerini ağırlıklı olarak başka şehirlerdeki şirketler ihraç ediyor. Bu da Adana’nın ihracat hanesine yazılmıyor.
Bir başka sıkıntı daha var. Adana, çok kaliteli, sağlıklı, şık ayakkabılar üretiyor ancak markalaşma alanında yeterince mesafe alınmadığı için katma değer şehrin dışında kalıyor.
Erkek ayakkabı üretiminde köklü tarihe sahip Adana’nın bu alandaki en büyük dezavantajı mekânla ilgili. Onlarca ayakkabı üreticisi, Adana’nın en eski yerleşim alanı Sarıyakup Mahallesi’nde küçük atölyelere adeta sıkışıp kalmış durumda.
Sit alanı içerisinde kaldığı için atölyesini büyütemeyen, araçlarıyla işyerlerine giremeyen, yurtiçi ve yurtdışından ziyaretçi ağırlamaya çekinen ayakkabı sanayicileri zor şartlarda üretime devam ediyor.
Binlerce kişinin istihdam edildiği Sarıyakup’ta sağlıksız çalışma ortamı yangın dâhil birçok çevresel risk taşıyor.
Ayakkabı sektöründe Adana’ya özel bir sanayi bölgesi kurulursa bu alandaki üretim, istihdam, ihracat artar mı? Artar.
Üretim koşullarının iyileşmesi ve kümelenme faaliyetleri beraberinde ayakkabı üreticilerini daha güçlü bir pozisyona taşır mı? Taşır.
Böyle düşünen ayakkabı sanayicileri 7 yıl önce bir kooperatif kurdu.
Dönemin Adana Valisi Mahmut Demirtaş, konuya özel çaba gösterdi.
Herkesin “Olmaz”, “Çok uzun sürer” dediği 261 dönümlük hazine arazisinin bu kooperatife tahsis işlemi dönemin Avrupa Birliği Bakanı Ömer Çelik’in gayretleriyle çok kısa sürede gerçekleştirildi.
Adana Ayakkabıcılar Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi Başkanı Ayhan Kaliç de yer tahsisinden TOKİ bağlantısının sağlanmasına kadar en büyük desteği AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Sözcüsü Ömer Çelik’ten aldıklarını belirterek Çelik’e şükranlarını sunuyor.
261 dönümlük araziye sahip olan Adana Ayakkabıcılar Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi, inşaatı yapması için TOKİ ile protokol imzaladı.
Ancak hem altyapı hem de üstyapı maliyetleri kooperatifi endişelendirdi. Zira TOKİ’nin rakamları özel sektörün fiyatlarından çok daha yüksekti. Üstelik vadeler de kısaydı.
Beklenti, altyapının Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilmesiydi. Belediye bildik bahanesi “Kaynağımız yok”u ileri sürdü ve projede olmadı.
Ve proje durdu.
Yüzlerce ayakkabı üreticisinin küçücük atölyelerde sağlıksız ortamda üretim serüveni devam ediyor. Sit alanında kalan işletmeler büyüyemediği için istihdamını artıramıyor. Şehir en köklü sektöründen birinde beklenen ihracatı sağlayamıyor.
Yazık oluyor.
Adana Ayakkabıcılar Sanayi Sitesi’nde 7 yılda alınan mesafe şöyle:
Kurulmuş bir kooperatif. Tahsis edilmiş boş bir arazi.
Daha ağırı:
Kaybolan heyecan. Ümitsizlik.
Oysa Adana Büyükşehir Belediyesi, sanayi sitesinin altyapısını üstlenebilirdi.
Milletvekillerimiz TOKİ yöneticileriyle görüşüp daha uygun fiyat ve vade sağlayabilirlerdi.
Konu Gaziantep’in gündeminde olsa 3 yılda sadece sanayi sitesinin inşaatı bitmez, yanına ‘Ayakkabı Meslek Lisesi’, ‘Ayakkabı Tasarım Merkezi’ faaliyete geçirilmiş olurdu.
Aldığım son haber şu:
TOKİ, kooperatife yazı üzerine yazı gönderiyor.
Özetle diyor ki: “Benim fiyatları ve şartlarımı kabul edin ki inşaata başlayalım.”
Kooperatifin bu yatırım ortamında bu bedelleri ödeyebilmesi mümkün değil.
Endişem, arsa tahsis edilen kooperatiften arsanın geri alınması.
Sonuç böyle olursa sadece ayakkabı üreticilerine değil, Adana’ya yazık olur.
Ama hâlâ bir ümit var.
Gerçeği yazmak zorundayım:
Akılcı ve Adana’ya yararlı projesiyle Ömer Çelik’e ulaşıp destek alamayan kişi veya kurum görmedim.
Sanırım ayakkabıcıların ‘Adana’nın Bakanı’ Ömer Çelik’in bir hamlesine daha ihtiyacı var.
YORUMLAR